نظر رجالیون درباره ی او

علماء بزرگوار شیعه تا کنون سه روش برخورد با روایات «محمد بن سنان» را اختیار کرده اند که عبارتند از:

الف) توقف؛

علامه حلی رحمة الله علیه می نویسد: «علماء ما در شأن او اختلاف کرده اند و نظر من توقف در روایات اوست».[1]

ب) تضعیف؛

بعضی از بزرگان از گذشتگان مانند ابن عُقده و نجاشی و شیخ طوسی و شیخ مفید و ابن غضائری،  به ضعیف بودن روایات «محمد بن سنان» اشاره کرده اند.

نجاشی در کتاب رجال خود در شماره ی 888 ترجمه ی «محمد بن سنان» می نویسد:

«محمد بن سنان أبو جعفر الزاهری، من ولد زاهر مولى عمرو بن الحمق الخزاعی کان أبو عبد الله بن عیاش یقول: حدثنا أبو عیسى محمد بن أحمد بن محمد بن سنان قال: هو محمد بن الحسن بن سنان مولى زاهر توفی أبوه الحسن و هو طفل و کفله جده سنان فنسب إلیه و قال أبو العباس أحمد بن محمد بن سعید إنه روى عن الرضا علیه السلام قال: و له مسائل عنه معروفة و هو رجل ضعیف جدا لا یعول علیه و لا یلتفت إلى ما تفرد به و قد ذکر أبو عمرو فی رجاله قال: أبو الحسن علی بن محمد بن قتیبة النیسابوری (النیشابوری) قال: قال أبو محمد الفضل بن شاذان: لا أحل لکم أن ترووا أحادیث محمد بن سنان. و ذکر أیضا أنه وجد بخط أبی عبد الله الشاذانی أنی سمعت العاصمی یقول: إن عبد الله بن محمد بن عیسى الملقب ببنان قال: کنت مع صفوان بن یحیى بالکوفة فی منزل إذ دخل علینا محمد بن سنان فقال صفوان: إن هذا ابن سنان لقد هم أن یطیر غیر مرة فقصصناه حتى ثبت معنا و هذا یدل على اضطراب کان و زال و قد صنف کتبا منها: کتاب الطرائف أخبرناه الحسین عن أبی غالب عن جده أبی طالب محمد بن سلیمان عن محمد بن الحسین بن أبی الخطاب عنه به و کتاب الأظلة و کتاب المکاسب و کتاب الحج و کتاب الصید و الذبائح کتاب الشراء و البیع کتاب الوصیة کتاب النوادر. أخبرنا جماعة شیوخنا عن أبی غالب أحمد بن محمد عن عم أبیه علی بن سلیمان عن محمد بن الحسین بن أبی الخطاب عنه بها و مات محمد بن سنان سنة عشرین و مائتین».[2]

نیز در ترجمه ی شماره ی 1140 «میاح المدائنی» می نویسد:

«ضعیف جداً. له کتاب یعرف برسالة میاح و طریقها أضعف منها و هو محمد بن سنان. أخبرنا محمد بن محمد قال: حدثنا أبو غالب أحمد بن محمد قال: حدثنا محمد بن جعفر الرزاز قال: حدثنا القاسم بن الربیع الصحاف عن محمد بن سنان عن میاح بها».[3]

ابن غضائری می نویسد:

«محمد بن سنان أبو جعفر الهمدانی مولاهم هذا أصح ما ینسب إلیه. ضعیف غال یضع الحدیث لا یلتفت إلیه».[4]

نیز در ترجمه ی زیاد بن منذر می نویسد:

«زیاد بن المنذر أبو الجارود الهمدانی الخارفی، روى عن أبی جعفر و أبی عبد الله علیهما السلام. و زیاد هو صاحب المقام. حدیثه فی حدیث أصحابنا أکثر منه فی الزیدیة. و أصحابنا یکرهون ما رواه محمد بن‏ سنان عنه و یعتمدون ما رواه محمد بن بکر الأرجنی».[5]

  همچنین در ترجمه ی ذریح محاربی آورده است:

«مع أن طریقه ضعیف لأن صاحب الکتاب قال: و روى محمد بن سنان عن عبد الله بن جبلة الکنانی عن ذریح المحاربی عن أبی عبد الله علیه السلام‏».[6] 

شیخ طوسی در شماره ی 620 از «فهرست» در ترجمه ی محمد بن سنان می نویسد:

« محمد بن سنان، له کتب و قد طعن علیه و ضعف، و کتبه مثل کتب الحسین بن سعید على عددها و له کتاب النوادر. و جمیع ما رواه إلا ما کان فیه تخلیط أو غلو.».[7]

و در کتاب رجال خود در شماره ی 5394 می نویسد:

«محمد بن سنان، ضعیفٌ».[8]