6- توحید و قاعده ی بسیط الحقیقه

اگر قاعده ی بسیط الحقیقه را همانطور که در بیان بزرگان بود و ملاحظه نمودیم، فهمیده نشود و یا مورد انکار واقع شود، حقیقت توحید خالص و ناب، که کمال هر انسانی به آن است، آنگونه که باید، درک نمی شود. چنانکه قبل از کشف این قاعده یا استفاده از این قاعده توسط ملاصدرا، تنها با استفاده از قاعده ی «صِرف الشیء» به اثبات توحید می پرداختند. در حالی که قاعده ی صِرف الشیء اولاً نمی تواند گستره ی دامنه ی حقیقت وجود را ثابت نماید، و ثانیاً در پاسخگوئی به شبهه ی ابن کمونه در می ماند.

ملاصدرا در اسفار می نویسد:

«قال [شیخ اشراق] فی بعض کتبه أن البراهین التی ذکروها إنما تدل على امتناع تعدد الواجب مع اتحاد الماهیة و أما إذا اختلفت [الماهیات] فلا بد من برهان آخر و لم أظفر به إلى الآن»[1]