مقدمه

یک موجود دارای دو مرتبه ی وجودی است: اول، مرتبه ی وجودیِ امری که موجود در آن مرتبه از مرحله ی معلومیّت (علم ذاتیِ خداوند) به مرحله ی محفوظیّت (لوح محفوظ) تنزّل می یابد. در این مرتبه هیچ واسطه ای میان مکوِّن و مکوَّن (حتی زمان) وجود ندارد. دوم، مرتبه ی وجودیِ خلقی که موجود در این دنیا تا رسیدن به کمالِ دنیویِ خود می پیماید، مثلاً دانه ی گندم، خوشه ی گندم می شود و نطفه ی انسان، انسان می گردد. در این مرتبه بین خالق و مخلوق، با توجه به مرحله ای که موجود در آن است، علل و واسطه ها درکارند.

در مرتبه ی وجودیِ امری، موجود نقصی از لحاظ عدم و ملکه ندارد (آنچه باید داشته باشد دارد)، ولی در مرتبه ی وجودیِ خلقی، موجود به نسبتِ وجودِ واسطه ها، دارای حد و نقص می شود و از آنها حدود و نواقص به ارث می برد. هر کدام از آنها به نحوی بر وجود او حد می زنند و هر موجودی که واسطه ی بیشتری در خلقتش درکار باشند، حد و نقص بیشتری خواهد داشت. 

 ادامه دارد...