موجودات عالم، همگی مسخّر انسانند و همه، نعمتهای خداوندند (اللّهُ الَّذِی خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ وَأَنزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَخْرَجَ بِهِ مِنَ الثَّمَرَاتِ رِزْقًا لَّکُمْ وَسَخَّرَ لَکُمُ الْفُلْکَ لِتَجْرِیَ فِی الْبَحْرِ بِأَمْرِهِ وَسَخَّرَ لَکُمُ الأَنْهَارَ. وَسَخَّر لَکُمُ الشَّمْسَ وَالْقَمَرَ دَآئِبَینَ وَسَخَّرَ لَکُمُ اللَّیْلَ وَالنَّهَارَ. وَآتَاکُم مِّن کُلِّ مَا سَأَلْتُمُوهُ وَإِن تَعُدُّواْ نِعْمَتَ اللّهِ لاَ تُحْصُوهَا إِنَّ الإِنسَانَ لَظَلُومٌ کَفَّارٌ. 32 – 34 ابراهیم)، انسان با قدرت تسخیری که دارد، می تواند در جهان تکوین اثر بگذارد و جهان را هم سِنخ خود کند، نوع خلقت را تغییر دهد و نعمتهای خداوند را به کفر بدل نماید (أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِینَ بَدَّلُواْ نِعْمَةَ اللّهِ کُفْرًا وَأَحَلُّواْ قَوْمَهُمْ دَارَ الْبَوَارِ. 28 ابراهیم. وَلأُضِلَّنَّهُمْ وَلأُمَنِّیَنَّهُمْ وَلآمُرَنَّهُمْ فَلَیُبَتِّکُنَّ آذَانَ الأَنْعَامِ وَلآمُرَنَّهُمْ فَلَیُغَیِّرُنَّ خَلْقَ اللّهِ وَمَن یَتَّخِذِ الشَّیْطَانَ وَلِیًّا مِّن دُونِ اللّهِ فَقَدْ خَسِرَ خُسْرَانًا مُّبِینًا. 119 نساء)، موجودات جهان که همگی دارای فطرت ایمان (یا ایمان فطری) اند، پس از اثر پذیری از انسانِ مؤمن یا کافر، به طیّب یا خبیث تقسیم می شوند (وَالْبَلَدُ الطَّیِّبُ یَخْرُجُ نَبَاتُهُ بِإِذْنِ رَبِّهِ وَالَّذِی خَبُثَ لاَ یَخْرُجُ إِلاَّ نَکِدًا کَذَلِکَ نُصَرِّفُ الآیَاتِ لِقَوْمٍ یَشْکُرُونَ. 58  اعراف) و شهر ایمان، بَلْده ی طیّبه (بَلْدَةٌ طَیِّبَةٌ وَرَبٌّ غَفُورٌ 15 سبأ، وَالْبَلَدُ الطَّیِّبُ یَخْرُجُ نَبَاتُهُ بِإِذْنِ رَبِّهِ 58  اعراف) و مدینه (وَجَاءَ مِنْ أَقْصَى الْمَدِینَةِ رَجُلٌ یَسْعَى قَالَ یَا قَوْمِ اتَّبِعُوا الْمُرْسَلِینَ 20 یاسین) نامیده می شود، و شهر کفر بَلَد خبیث (وَالَّذِی خَبُثَ لاَ یَخْرُجُ إِلاَّ نَکِدًا 58  اعراف) و دار هلاکت (دَارَ الْبَوَار) نام می گیرد. 

بنابراین تمام موجودات عالم، تکویناً مؤمن و مسبّحند، اما در اثر تأثیرِ شرائطی یا کافر می شوند و تسبیح خود را قطع می کنند و یا مؤمن می شوند و شعور علمی می یابند. یکی از این شرائط، تأثیر اعمال انسان بر موجودات جهان است. مربّی کافر متربّی کافر را نتیجه می دهد و انسان مؤمن همانگونه که فرزند او تشریعاً، حکماً ملحق به اوست، میوه های باغش، ماشین سواری اش، منزل شخصی اش، وسائل کارش و هر چه در مِلک او یا در تأثیر اوست، مؤمنند و از نَفَس قدسیِ ایمان او توحید گوی و تسبیح خوان خداوندند.  ایمان و توحید و تسبیح در این مرحله، غیر از مرحله ی ایمان و توحید و تسبیح تکوینی است که در تمام نظام عالم جاری است. آنچه از سخن گفتن هدهد و تسبیح پرندگان و کوهها و کلام و دعای مورچه و اقرار به شهادتین سنگریزه ها و سلام کردن سنگ و بسیار موارد دیگر که نقل شده است با آنچه در «تُسَبِّحُ لَهُ السَّمَاوَاتُ السَّبْعُ وَالأَرْضُ وَمَن فِیهِنَّ وَإِن مِّن شَیْءٍ إِلاَّ یُسَبِّحُ بِحَمْدَهِ وَلَکِن لاَّ تَفْقَهُونَ تَسْبِیحَهُمْ إِنَّهُ کَانَ حَلِیمًا غَفُورًا. إسراء 44» فرموده است، تفاوت دارد. دوّمی درباره تسبیح تکوینی موجودات فرموده است و اوّلی از تأثیر ایمان مؤمنینِ بالله بر موجودات حاصل شده است.